Το άρθρο «Επισκέπτες στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία: Οι άλλοι «τρέχουν», εμείς «περπατάμε» του Μιχάλη Δημητρόπουλου, που φιλοξένησε η Εφημερίδα «ΠΡΩΤΗ» στις 9 Οκτ 2025, φωτίζει ένα υψίστης σημασίας ζήτημα: την επισκεψιμότητα των αρχαιολογικών χώρων και μουσείων και, κατ’ επέκταση, τον πολιτιστικό τουρισμό στην Ηλεία και ευρύτερα στη χώρα μας.
Μέσω της συγκριτικής ανάλυσης των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, αναδύεται μια σαφής εικόνα της σχετικής υστέρησης της Ηλείας απέναντι σε όμορους νομούς και προορισμούς, όπως αυτός της Μεσσηνίας. Παράλληλα, το άρθρο περιγράφει προτάσεις που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν, συνδράμοντας στη βελτίωση των επιδόσεων. Αναδεικνύεται έτσι η αξία της συστηματικής παρακολούθησης της επισκεψιμότητας, από την οποία μπορούν να προκύψουν ωφέλιμα και στρατηγικά συμπεράσματα.
Οι διαπιστώσεις του άρθρου για την Ηλεία είναι απολύτως εύστοχες:
- Η μικρή αύξηση επισκεπτών στον Ναό του Επικούριου Απόλλωνα και στο Κάστρο Χλεμούτσι τα τελευταία χρόνια δεν είναι αρκετή. Η Αρχαία Ήλιδα και το μουσείο της παραμένουν πράγματι άγνωστοι προορισμοί για το ευρύ κοινό.
- Πρόκειται για μνημεία στα οποία το Υπουργείο Πολιτισμού έχει δαπανήσει μεγάλα ποσά για σημαντικά έργα μέσω χρηματοδοτικών προγραμμάτων.
- Δίπλα στους κορυφαίους αυτούς προορισμούς, είναι λυπηρό να βλέπουμε σημαντικούς χώρους, όπως η αρχαία ακρόπολη του Σαμικού, ο αρχαιολογικός χώρος του Λεπρέου, της Γλαρέντζας και της Αλίφειρας, να παραμένουν στα αζήτητα, καθώς η υπάρχουσα οδική σήμανση κυρίως όμως η διαδικτυακή πληροφόρηση και προβολή αποδεικνύονται ανεπαρκείς.
Κεντρικά Ζητήματα: Υποδομές και Προβολή (Marketing)
Ο προβληματισμός σχετικά με τις υποδομές αλλά και το marketing – προβολή είναι τα κεντρικά ζητήματα:
- Οδικό Δίκτυο: Ο Αυτοκινητόδρομος Πατρών-Πύργου («Ολυμπία Οδός») συνιστά μια σημαντική εξέλιξη, αλλά από μόνος του δεν αρκεί για να αλλάξει την εικόνα. Πρέπει οπωσδήποτε να φτάσει ως την Αρχαία Ολυμπία και να υπάρξει μέριμνα για την ορθή μνημόνευση της Αρχαίας Ήλιδας, του Κάστρου Χλεμουτσίου και της Παλαιοπαναγιάς στις αντίστοιχες πινακίδες εξόδου (π.χ. για Γαστούνη, Κυλλήνη), ώστε να κατευθύνονται οι επισκέπτες.
- Συνδυαστικές Υποδομές: Πού βρίσκεται ο πολυσυζητημένος αυτοκινητόδρομος Πύργος – Καλό Νερό – Τσακώνα, αλλά και ο οδικός άξονας Τρίπολη – Βυτίνα – Αρχαία Ολυμπία, το Αεροδρόμιο και ο Σιδηρόδρομος που θα ενίσχυαν ουσιαστικά την τουριστική κίνηση προς τον Νομό Ηλείας;
- Το Παράδειγμα της Μεσσηνίας: Η μεγάλη αύξηση στους αρχαιολογικούς χώρους και τα μουσεία της Μεσσηνίας εξηγείται, πέρα από τα έργα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, κυρίως λόγω των υποδομών που λειτουργούν εδώ και χρόνια, όπως το Αεροδρόμιο της Καλαμάτας και το μεγάλο resort στην Πύλο (Costa Navarino). Αυτός ο συνδυασμός υποδομών και προβολής εκτόξευσε τους αριθμούς.
Η Επιτακτική Ανάγκη για Ψηφιακό Marketing
Πέραν των κλασικών υποδομών, απαιτείται ένα συστηματικό και διαρκές ψηφιακό πλάνο προβολής. Θα έπρεπε να «τρέχουν» όλο τον χρόνο και σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media) διαφημιστικά σποτάκια και καμπάνιες με ελκυστικά βίντεο και υποστήριξη SEO (Search Engine Optimization) για την προσέλκυση επισκεπτών, εστιάζοντας, για παράδειγμα, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ήλιδας ή του Πύργου ή σε οποιονδήποτε άλλο αρχαιολογικό χώρο ή μουσείο. Προφανώς, υφίσταται κενό στο οργανόγραμμα, στις αρμοδιότητες και βεβαίως στη σχετική χρηματοδότηση του Υπουργείου Πολιτισμού, ένα κενό όμως που δεν καλύπτεται από κανέναν άλλο φορέα (ΕΟΤ, Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.λπ.), αφήνοντας χωρίς προβολή τον πολιτιστικό πλούτο της Ηλείας.
Προβλήματα Προσβασιμότητας και Εξυπηρέτησης
Το πρόβλημα δεν είναι μόνο η μεγάλη εικόνα, αλλά και οι μικρές, καθημερινές λεπτομέρειες που αφορούν τον επισκέπτη:
- Πρόσβαση: Πώς είναι δυνατόν να μην στέλνει δρομολόγιο το ΚΤΕΛ Ηλείας στον Ναό του Επικούριου Απόλλωνα, ένα μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, παρά το γεγονός ότι έχει ζητηθεί επισήμως; Ως αποτέλεσμα, δεν μπορούν να εξυπηρετηθούν ούτε οι επισκέπτες ούτε το προσωπικό.
- Υπηρεσίες: Πώς θα επισκεφθεί κάποιος το Μουσείο της Αρχαίας Ήλιδας, όπου δεν λειτουργεί αναψυκτήριο; Ο επισκέπτης δεν μπορεί να απολαύσει έστω έναν καφέ ή να έχει ένα σνακ μετά την επίσκεψη, παρά τα εκπληκτικά εκθέματα και τη θέα που προσφέρει το μουσείο. Επιπλέον, δεν λειτουργεί ούτε κάποια καφετέρια ή εστιατόριο με στόχευση τον επισκέπτη της Ήλιδας στην πέριξ περιοχή.
Ελπίζουμε το Υπουργείο Πολιτισμού και η Τοπική Αυτοδιοίκηση Α’ και Β’ Βαθμού να ασχοληθούν σοβαρά με αυτή την πλευρά της προσέλκυσης και εξυπηρέτησης των επισκεπτών, να αναβαθμίσουν και άλλους χώρους (όπως πρόσφατα έγινε στην ακρόπολη της Πλατιάνας), ώστε να ενεργοποιηθεί και ο ιδιωτικός τομέας και οι επιχειρηματίες.
Οι πρωτοβουλίες των φορέων της Πολιτείας δεν πρέπει να εξαντλούνται μόνο στην Ολυμπία. Η Ηλεία έχει να προσφέρει πολλά περισσότερα στον πολιτιστικό τουρισμό και η ώρα να το πράξει είναι χθες.